معافیت مالیاتی اشکال مختلفی دارد، اما وجه اشتراک همه آن‌ها این است که تعهد شما به پرداخت مالیات را کاهش می‌دهد یا به طور کامل حذف می‌کند. اکثر مالیات‌دهندگان در اظهارنامه مالیاتی خود مستحق معافیت هستند که صورت حساب مالیاتی شما را به همان شیوه کاهش می‌دهد.
مالیات چیست؟
مالیات اصطلاحی برای زمانی است که یک مقام مالیاتی، معمولاً یک دولت، یک تعهد مالی را بر شهروندان یا ساکنان خود وضع می‌کند یا تحمیل می‌کند. پرداخت مالیات به دولت‌ها یا مقامات از دوران باستان یکی از پایه‌های اصلی تمدن بوده است. اصطلاح “مالیات” به انواع عوارض غیر ارادی، از درآمد گرفته تا عایدی سرمایه و مالیات بر دارایی اطلاق می‌شود که باید به دولت پرداخت شود.
قوانین و مقررات مالیاتی در ایران
قانون اصلی مالیاتی در ایران قوانین مالیات‌های مستقیم است که در سال 1366 به تصویب رسید و آخرین بار در سال 1394 اصلاح شد. یکی دیگر از مقررات مهم مالیاتی در ایران قانون مالیات بر ارزش افزوده است که در سال 1387 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. لازم به ذکر است که اشخاص حقوقی ایرانی و خارجی مشمول مالیات یکسان هستند. این بدان معناست که سرمایه گذاران خارجی نیز می‌توانند از مشوق‌ها و معافیت مالیاتی ارائه شده به اتباع ایرانی استفاده کنند.
انواع اصطلاحات در معافیت از مالیات که باید بدانید!
• معافیت دائی: به صورت دائمی است و محدویت زمانی ندارد.
• تعطیلی مالیاتی: به صورت موقت است و محدوده زمانی خاصی برای آن در نظر گرفته می‌شود.
• نرخ ترجیهی: کاهش نرخ مالیات که می‌تواند به صورت موقت یا دائم باشد.
• اعتبار مالیاتی: درصد مشخصی از هزینه‌های سرمایه گذاری را از بدهی مالیاتی کسر می‌شود.
• اعتبار سرمایه‌گذاری: درصد مشخصی از هزینه‌های سرمایه‌داری از درآمد مشمول حذف می‌شود.
• سایر مشوق‌ها: استهلاک برخی از دارایی‌ها، معافیت‌های درآمدهای خاص و … .
تقلب مالیاتی چیست؟
تقلب مالیاتی زمانی رخ می‌دهد که یک فرد یا نهاد تجاری عمداً اطلاعات مربوط به اظهارنامه مالیاتی را جعل کند تا میزان بدهی مالیاتی را محدود کند. کلاهبرداری مالیاتی اساساً، تقلب در اظهارنامه مالیاتی در تلاش برای اجتناب از پرداخت کل تعهدات مالیاتی است. نمونه‌هایی از تقلب مالیاتی شامل ادعای کسورات نادرست، ادعای هزینه‌های شخصی به عنوان هزینه‌های تجاری؛ استفاده از شماره جعلی تامین اجتماعی؛ و عدم گزارش درآمد و …
اشخاص حقیقی
طبق ماده (131) قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، به استثنای مواردی که در این قانون به طور جداگانه در نظر گرفته شده باشد، به شرح زیر است:
چه سازمان‌های از مالیات معاف هستند؟
معافیت عبارت است از کاهش قانونی مقدار درآمدی که در غیر این صورت به دلیل واجد شرایط مشمول مالیات می‌شود. واحدها شامل این قانون می‌شوند عبارتند از:
– واحدهای تولید فناوری اطلاعات
میزان معافیت:
صد در صد درآمد ابرازی ناشی از فعالیت‌های تولیدی واحدهای تولیدی فناوری اطلاعات اشخاص.
حقوقی غیردولتی:
در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 10سال و در سایر مناطق به مدت 5 سال
در صورتی که در شهرک‌های صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی استقرار داشته باشد:
در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 13 سال و در سایر مناطق به مدت 7 سال به نرخ صفر مشمول مالیات است.
شرایط لازم برای احراز و اعمال معافیت:
• دارای پروانه بهره برداری از مراجع قانونی ذیربط، با تأیید معاونت علمی و فناوری رییس جمهور از تاریخ 1395/1/1 و به بعد
• عدم استفاده از معافیت موضوع بند (ث) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم برای احداث واحد تولید فناوری اطلاعات
• ابراز درآمد بابت خدمات مذکور
• تعلق مالکیت واحد تولید فناوری اطلاعات به اشخاص حقوقی غیردولتی
• تسلیم اظهارنامه، ارائه دفاتر قانونی و اسناد و مدارک حسابداری
– بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی گردشگری
میزان معافیت:
صد در صد درآمد ابرازی ناشی از فعالیت‌های خدماتی بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی گردشگری، اشخاص. درآمد ابرازی به ارزش کالا یا خدمات ارائه شده توسط شرکت گفته می‌شود که در اظهارنامه ثبت شده و برای استناد در اداره مالیات استفاده می‌شود.
حقوقی غیر دولتی:
در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 10 سال و در سایر مناطق به مدت 5 سال
در صورتی که در شهرک‌های صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی استقرار داشته باشد:
در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 13 سال و در سایر مناطق به مدت 7 سال به نرخ صفر مشمول مالیات است.
شرایط لازم برای احراز و اعمال معافیت:
• صدور مجوز از مراجع قانونی ذی ربط، از تاریخ 1395/1/1 و به بعد
• عدم استفاده از معافیت موضوع بند (ث) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم برای احداث بیمارستان، هتل و مراکز گردشگری
• ابراز درآمد (درآمدهای کتمان شده از مشمول این مقررات خارج است)
• تعلق مالکیت بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی به اشخاص حقوقی غیردولتی
• تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی و اسناد و مدارک حسابداری
– واحدهای تولیدی و معدنی
میزان معافیت:
صد در صد درآمد ابرازی ناشی از فعالیت‌های تولیدی و معدنی واحدهای تولیدی و معدنی، اشخاص
حقوقی غیردولتی:
در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 10 سال و در سایر مناطق به مدت 5 سال
در صورتی که در شهرک‌های صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی استقرار داشته باشد:
در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 13 سال و در سایر مناطق به مدت 7 به نرخ صفر مشمول مالیات است.
شرایط لازم برای احراز و اعمال معافیت:
• صدور پروانه بهره‌برداری یا قرارداد استخراج و فروش از طرف وزارتخانه ذیربط از تاریخ 1395/1/1 و به بعد
• عدم استقرار در شعاع 120 کیلومتری مرکز تهران به استثنای شهرک‌های صنعتی استان‌های قم و سمنان
• عدم استقرار در شعاع 50 کیلومتری مرکز اصفهان و 30 کیلومتری مراکز سایر استان‌ها و شهرهای با جمعیت بیش از 300 هزار نفر به استثنای شهرک‌های صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی مستقر در فواصل این بند
• عدم استفاده از معافیت موضوع بند (ث) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم برای احداث واحد تولید و معدنی
• ابراز درآمد حاصل از فعالیت تولیدی یا معدنی
• تعلق واحد تولیدی و معدنی به اشخاص حقوقی غیر دولتی
• تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی و اسناد و مدارک حسابداری
– سرمایه گذاری مجدد و درآمدهای حمل و نقل
میزان معافیت:
الف- در مناطق کمتر توسعه یافته، صد در صد (100%) مالیات سال‌های بعد از دوره محاسبه با نرخ صفر مذکور در صدر ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین صد در صد (100%) مالیات درآمدهای واحدهای حمل و نقل مستقر در مناطق مذکور، حداکثر تا معادل میزان سرمایه گذاری انجام شده یا معادل دو برابر سرمایه ثبت و پرداخت شده به نرخ صفر مشمول مالیات است.
ب- در سایر مناطق، پنجاه درصد (50%) مالیات سال‌های بعد از دوره محاسبه با نرخ صفر مذکور در صدر ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین پنجاه درصد (50%) مالیات درآمدهای واحدهای حمل و نقل مستقر در این مناطق، حداکثر تا معادل میزان سرمایه گذاری انجام شده یا معادل سرمایه ثبت و پرداخت شده به نرخ صفر مشمول مالیات است.
در صورت مشارکت سرمایه گذاران خارجی:
به ازای هر 5 درصد مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی با مجوز سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران در سرمایه گذاری مجدد معادل 10 درصد به سقف سرمایه ثبت و پرداخت شده مذکور و حداکثر 50 درصد حسب مورد اضافه می‌شود.
شرایط لازم برای احراز و اعمال معافیت:
• صدور مجوز از طرف مراجع قانونی ذی ربط، از تاریخ 1395/1/1 و به بعد
• ابراز درآمد در سنوات بعد از انجام سرمایه گذاری
• عدم کاهش سرمایه ثبت و پرداخت شده مذکور بعد از استفاده از معافیت
• واحد مذکور متعلق به اشخاص حقوقی غیردولتی باشد.
• تسلیم اظهارنامه، دفاترقانونی و اسناد و مدارک حسابداری
• پرداخت و ثبت افزایش سرمایه در اداره ثبت شرکت‌ها بعد از اخذ مجوز سرمایه‌گذاری
• عدم امکان برخورداری از معافیت این بند در صورتی که از معافیت صدر ماده استفاده شده
• مخارج مربوط به زمین حداکثر تا سقف میزان مبالغ تعیین شده در مجوزهای قانونی صادر شده قابل محاسبه است.
– افزایش نیروی کار شاغل
میزان معافیت:
به ازای افزایش حداقل 50% نیروی کار شاغل در هرسال در دوره معافیت نسبت به سال قبل، یک سال به دوره معافیت واحدهای تولیدی و خدماتی و سایر مراکز موضوع ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم اضافه می‌شود.
شرایط الزامی برای احراز و اعمال معافیت:
• بیش از 50 نفر نیروی کار شاغل
• عدم کاهش نیروی کار بعد از افزایش (بازنشستگی، بازخریدی و استعفا کاهش محسوب نمی‌شود.)
• تایید تعداد نیروی کار و افزایش مذکور توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ارائه اسناد و مدارک مربوط به فهرست بیمه تامین اجتماعی
– درآمد تولیدی شرکت‌های خارجی
میزان معافیت:
صد در صد (100%) درآمد ابرازی حاصل از فروش محصوالت تولیدی با نشان معتبر از تاریخ انعقاد قرارداد همکاری با واحد تولیدی ایرانی در دوره محاسبه با نرخ صفر واحد تولیدی مذکور (واحد تولیدی ایرانی) به نرخ صفر مشمول مالیات است و در صورت اتمام دوره مذکور، از پنجاه درصد تخفیف در نرخ مالیاتی برخوردار است.
شرایط لازم برای احراز و اعمال معافیت:
• انعقاد قرارداد همکاری با واحد تولیدی ایرانی (واحدهای ایرانی متعلق به اشخاص حقوقی غیردولتی)
• استفاده از ظرفیت خالی واحدهای تولیدی داخلی در ایران
• صادرات حداقل 20% تولیدات هر سال در همان سال تولید
• ابراز درآمد تولیدی (درآمدهای کتمان شده مشمول این معافیت نمی‌گردد)
– تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی
میزان معافیت:
پنجاه درصد (50%) مالیات بر درآمد ابرازی کلیه تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی که قبل از اجرای این ماده پروانه بهره‌برداری از مراجع قانونی ذی ربط اخذ کرده باشند تا مدت شش سال (سال 1400) معاف است.
شرایط لازم برای احراز و اعمال معافیت:
• اخذ پروانه بهره برداری تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی قبل از 1395/1/1
• ابراز درآمد حاصل از تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی (درآمدهای کتمان شده مشمول این معافیت نمی‌گردد.)
• معافیت قابل تسریع به درآمد حاصل از واگذاری تأسیسات مذکور نخواهد بود.
• درآمد حاصل از اعزام گردشگر به خارج از کشور مشمول این معافیت نمی‌باشد.
• تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی و اسناد و مدارک حسابداری
• نوع مالکیت تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی مذکور از حیث شخصیت حقیقی یا حقوقی و همچنین خصوصی، تعاونی، دولتی و عمومی غیر دولتی تاثیری در اعمال معافیت ندارد.
• مالکیت اشخاص حقیقی و یا اشخاص حقوقی در تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی تاثیری بر اعمال معافیت مالیاتی ندارد.
– دفاتر گردشگری و زیارتی
میزان معافیت:
صد در صد درآمد ابرازی دفاتر گردشگری و زیارتی دارای مجوز از مراجع قانونی ذی ربط که از محل جذب گردشگران خارجی یا اعزام زائر به عربستان، عراق و سوریه مشمول مالیات با نرخ صفر است.
شرایط الزام برای احراز و اعمال معافیت:
• اخذ مجوز از مراجع قانونی ذی ربط
• ابراز درآمد بابت جذب گردشگر خارجی و یا اعزام زائر به عربستان، عراق و سوریه (درآمدهای کتمان شده مشمول این معافیت نمی‌گردد)
• تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی و اسناد و مدارک حسابداری
• نوع مالکیت دفاتر گردشگری و زیارتی مذکور از حیث شخصیت حقیقی یا حقوقی و همچنین خصوصی، تعاونی، دولتی و عمومی غیر دولتی تاثیری در اعمال معافیت ندارد.
– هزینه‌های تحقیقاتی و پژوهشی
میزان بخشودگی:
معادل هزینه‌های تحقیقاتی و پژوهشی از مالیات ابرازی سال انجام هزینه و حداکثر به میزان ده درصد مالیات ابرازی سال انجام هزینه مذکور بخشوده می‌شود.
شرایط لازم برای احراز و اعمال معافیت:
• درآمد ناخالص ابرازی حاصل از فعالیت تولیدی و معدنی واحدهای تولیدی و صنعتی از 5/000/000/000 ریال کمتر نباشد.
• واحد تولیدی و معدنی متعلق به اشخاص حقوقی، خصوصی و تعاونی باشد.
• واحدهای تولیدی و صنعتی دارای پروانه بهره برداری از وزارتخانه ذیربط باشد.
• عقد قرارداد با دانشگاه‌ها یا مراکز پژوهشی و آموزش عالی دارای مجوز قطعی از وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شده باشد.
• تایید قراردادهای تحقیقاتی و پژوهشی در چارچوب نقشه جامع علمی کشورتوسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و ثبت در سامانه اطلاعاتی شورای علوم، تحقیقات و فناوری
• ارائه گزارش پیشرفت سالانه قرارداد تحقیقاتی و پژوهشی که به تصویب شورای پژوهش و مراکز تحقیقاتی مربوطه (مجری طرف قرارداد) رسیده باشد.
• تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ارائه دفاتر و اسناد و مدارک.
سخن آخر
درک معنای معافیت مالیاتی می‌تواند به شما یا سازمان شما کمک کند تا مالیات خود بدانید. به عنوان مثال می‌دانید چه نوع درآمدی معاف از مالیات است، می‌توانید در نظر بگیرید که چگونه آن نوع درآمدها می‌توانند در داده‌های مالی شما قرار بگیرند تا بار مالیاتی خود را به حداقل برسانید.قوانین این مطلب تماما برگرفته از سایت رسمی سازمان امور مالیاتی کشور است که تیم محتوای هوشمند نوین به توضیحات مفصل پیرامون آن پرداخته است.
